Bình thường, gan là cơ quan tham gia chuyển hóa và tổng hợp nhiều chất cân thiết cho cơ thể. Trong đó, gan có chứa 1 lượng nhỏ chất béo (từ 5 - 10% trọng lượng).

Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ quá nhiều chất béo tại gan (chiếm trên 10% trọng lượng). Điều này khiến các chức năng của gan bị cản trở và dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như viêm gan, xơ gan.

Bệnh thường gặp ở người có thói quen uống rượu bia thường xuyên. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gặp ở những người không uống rượu.

2. Phân loại gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là bệnh lý do nhiều nguyên nhân gây ra từ thói quen sinh hoạt và ảnh hưởng của một số bệnh lý khác, gan nhiễm mỡ gồm:

+ Gan nhiễm mỡ đơn thuần: là tình trạng tích tụ chất béo trong gan nhưng không đủ để gây ra các tổn thương. Người bệnh thường ít hoặc không có viêm tế bào gan và hạn chế gặp biến chứng.

+ Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu: là hiện tượng chất béo được tích tụ nhiều gây ra viêm và tổn thương tế bào gan. Các tế bào viêm này có thể bị thoái hóa dẫn đến sẹo, xơ trong gan và làm tăng nguy cơ ung thư gan.

+ Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu: Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu là giai đoạn đầu của các tổn thương tế bào gan do dùng rượu bia quá mức. Do đó, nếu người bệnh vẫn còn tiếp tục uống rượu, tế bào gan sẽ tổn thương nghiêm trọng hơn và dẫn đến viêm gan, xơ gan kèm theo nhiều biến chứng khác.

3. Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

- Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ không do rượu

Hiện nay, nguyên nhân gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu vẫn chưa được phát hiện hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh thường ảnh hưởng đến những người mắc:

- Các bệnh chuyển hóa: Đái tháo đường, rối loạn mỡ máu

- Bệnh thận mạn tính.

- Nhiễm viêm gan virus.

- Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ do rượu

Sử dụng quá nhiều rượu là nguyên nhân chính gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. người được gọi là uống rượu nhiều quá mức khi:

+ Đối với nam: trên 4 ly/ngày hoặc 14 ly/tuần.

+ Đối với nữ: trên 3 ly/ngày hoặc 7 ly/tuần.

Gan được coi như bộ máy chuyển hóa và phân giải chất alcohol trong rượu. Quá trình chuyển hóa này sẽ làm tăng hình thành các axit béo tự do và giảm quá trình oxy hóa axit béo. Từ đó dẫn đến tích lũy ngày càng nhiều chất béo tại gan.

4. Người có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là bệnh lý có thể gặp ở bất kỳ ai với mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, những người sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu có những yếu tố sau:

+ Người có thói quen uống rượu bia thường xuyên.

+ Người tuổi trung niên.

+ Người bệnh tiền đái tháo đường hoặc đái tháo đường tuyp 2

+ Thừa cân, béo phì.

+ Bệnh nhân tăng huyết áp hoặc rối loạn mỡ máu.

+ Đang sử dụng thuốc corticoid hoặc một số thuốc chống ung thư.

+ Mắc các bệnh viêm gan virus.

5. Triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ thường diễn biến chậm trong nhiều năm và ít hoặc không gây ra triệu chứng. Đa phần người bệnh được được phát hiện tình cờ khi khám sức khoẻ tổng quát. Một số triệu chứng gợi ý bệnh gan nhiễm mỡ gồm:

+ Đau bụng hoặc đầy bụng  ở phía trên bên phải của bụng (vùng gan).

+ Buồn nôn, chán ăn hoạch sụt cân .

+ Vàng da (Da và lòng trắng của mắt có màu vàng).

+ Sưng bụng và chân (phù nề).

+ Mệt mỏi.

+ Rối loạn tâm thần.

+ Ngực to hơn bình thường ở nam giới do rối loạn nội tiết.

+ Lòng bàn tay đỏ.

+ Ốm yếu.

6. Biến chứng của bệnh

Biến chứng chính của gan nhiễm mỡ là xơ gan, là tình trạng mô gan bị thay thế bằng mô xơ, sẹo và sự thành lập các nốt tân sinh dẫn đến mất chức năng gan. Xơ gan xảy ra khi gan cố gắng ngăn chặn tình trạng viêm, nó sẽ tạo ra những vùng sẹo (xơ hóa). Nếu viêm tiếp diễn, xơ hóa lan rộng để chiếm ngày càng nhiều mô gan. Nếu không khắc phục, xơ gan có thể dẫn đến:

+ Cổ trướng  (chất lỏng tích tụ trong bụng gây chướng bụng).

+ Giãn tĩnh mạch thực quản (tĩnh mạch trong thực quản bị sưng).

+ Bệnh não gan  (lú lẫn, buồn ngủ, nói lắp).

+ Ung thư gan .

+ Suy gan .

7. Điều trị gan nhiễm mỡ

Hiện nay, bệnh gan nhiễm mỡ vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Đa số các biện pháp đều nhằm hạn chế bệnh tiến triển và tăng khả năng tự hồi phục của cơ thể như:

+ Tránh sử dụng rượu bia: để ngăn chặn sự tổn thương của các tế bào gan, nhờ đó tăng cường chức năng của gan.

+ Giảm cân: người bệnh thừa cân, béo phì thường kèm theo các bệnh về chuyển hóa. Vì vậy, bạn nên thực hiện các phương pháp giảm cân an toàn theo hướng dẫn của bác sĩ để cải thiện bệnh.

+ Kiểm soát các bệnh kèm theo: điều trị đái tháo đường, sử dụng thuốc hạ mỡ máu ở bệnh nhân rối loạn mỡ máu.

+ Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine viêm gan virus.

8. Chế độ ăn cho gan nhiễm mỡ

Việc điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày đóng vai trò quan trọng trong điều trị bệnh gan nhiễm mỡ. Một số loại thực phẩm bạn nên ăn gồm:

+ Các loại rau củ quả: giúp bổ sung nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, rau củ còn chứa nhiều chất chống oxy hóa có thể giúp điều chỉnh lượng cholesterol trong máu.

+ Thay thế mỡ động vật bằng các loại dầu thực vật chứa axit béo không no như dầu đậu nành, dầu cải.

+ Tăng cường bổ sung cá vào chế độ ăn giúp bổ sung omega 3 nhằm ổn định mỡ máu, cải thiện mức độ bệnh.

9. Hạn chế ăn một số thực phẩm khi gan nhiễm mỡ  

Ngược lại, để tránh bệnh gan nhiễm mỡ trở lên nghiêm trọng và dẫn đến biến chứng, nên hạn chế ăn một số thực phẩm sau:

+ Kiêng sử dụng rượu bia và các loại đồ uống có cồn khác.

+ Không dùng mỡ động vật để nấu ăn.

+ Hạn chế ăn nội tạng động vật.

+ Giảm ăn các loại thịt đỏ như thịt lợn, thịt bò để tránh quá tải hoạt động cho gan.

10. Cách phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ

Để ngăn ngừa bệnh gan nhiễm mỡ và các biến chứng của nó, điều quan trọng là phải xây dựng 1 lối sống lành mạnh. Cụ thể là:

+ Hạn chế hoặc không uống rượu bia.

+ Quản lý cân nặng.

+ Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, khoa học.

+ Kiểm soát lượng đường trong máu, mức triglyceride và mức cholesterol.

+ Tuân thủ điều trị nếu đang mắc bệnh tiểu đường.