XÃ VÂN SƠN – HUYỆN TRIỆU SƠN

THỦ PHỦ HOA  ĐÀO

1. THÔNG TIN VỀ VÙNG TRỒNG ĐÀO XÃ VÂN SƠN

Nằm ở phía Tây - Nam huyện Triệu Sơn với tổng diện tích tự nhiên 1.554,69 ha, là một xã thuộc vùng bán sơn địa, vị trí tiếp giáp giữa đồng bằng với trung du miền núi. Địa hình xã Vân Sơn chia làm hai vùng rõ rệt, khu vực phía Bắc – Đông bắc của xã là cảnh quan của vùng đồng bằng với những khu dân cư, làng mạc nằm dọc hai bờ sông Nhơm và dọc đường giao thông, với những  cánh đồng lúa trải dài về hướng đông, khu vực phía Tây - Nam xã kéo dài từ khu dân cư Thôn 3, khu dân cư Thôn 4 đến thung lũng núi Nưa là địa hình bán sơn địa. Khu vực này có nhiều núi đồi xen kẽ đồng ruộng. Khu dân cư thôn 3 năm sát chân núi Nưa, có độ dốc từ tây sang đông, thuộc nhóm đất đen hình thành từ đá Serpentin phù hợp với trồng cây lâm nghiệp, khu dân cư thôn 4 hình thành trên một dải đồi lớn gần 20ha, xung quanh còn có những quả đồi nhỏ với diện tích vài ha như đồi Ho, đồi Bịp, thuộc nhóm đất đỏ xốp phù hợp trồng cây ăn quả và các loại cây lâu năm.

Là một xã có đất đồng bằng, đồi núi thấp  và trung du, xã Vân Sơn có điều kiện thuận lợi cho phát triển các loại hình sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp đặc biệt là thổ nhưỡng phù hợp để cây Đào sinh trưởng, phát triển, từ những năm 1990, một số hộ dân trong xã đã tự tìm tòi và đưa cây Đào phai về trồng trong vườn. Ban đầu, các hộ chỉ trồng nhỏ lẻ, manh mún vừa làm cảnh, vừa bán cho người dân các xã lân cận vào dịp Tết, giá một cây đào nhỏ từ 2 - 3 năm tuổi có giá từ 300 nghìn đồng đến 500 nghìn đồng, cây to, thế đẹp lâu năm có giá lên đến từ 5 triệu đến 8 triệu đồng đem lại thu nhập cao hơn gấp nhiều lần so với trồng lúa, hoa màu và các loại cây ăn quả. Nhận thấy cây Đào mang lại lợi ích kinh tế rất lớn đồng thời nhằm phát triển sản xuất bền vững, nâng cao giá trị thu nhập trên cùng đơn vị diện tích canh tác, xã đã quy hoạch vùng trồng lúa kém hiệu quả, vận động Nhân dân chuyển đổi sang trồng Đào cảnh. Từ năm 2017 đến nay, xã Vân Sơn đã có hơn 90 ha đất trồng lúa kém hiệu quả được chuyển sang trồng cây Đào cảnh với 400 hộ tham gia giải quyết việc làm cho khoảng hơn 500 lao động địa phương, tập trung nhiều ở các thôn 1, 2, 3, 4, ngoài ra UBND xã đã vận động người dân cải tạo hơn 20 ha đất vườn tạp sang trồng Đào. Từ loại cây trồng tự phát, xã Vân Sơn đã từng bước mở rộng quy mô trồng Đào phai theo hướng hàng hóa, không những chỉ trồng cây đào phai, người dân còn đưa các giống đào có giá trị kinh tế như Đào phai cánh kép, Đào bích, đào ghép vào trồng, một nét độc đáo của cây Đào xã Vân Sơn đó là được kết hợp giữa giống Đào phai và giống Đào núi đá tạo nên một giống Đào đặc sắc, bởi chất đất và thổ nhưỡng ở địa phương phù hợp cho Đào phát triển, Đào có màu sắc thắm, cánh hoa dày hơn, hoa nở to và tươi cho đến hết tháng Giêng nên được rất nhiều người dân ưa chuộng…trung bình một năm, một ha  trồng Đào cho doanh thu 600 triệu đồng. Cơ sở hạ tầng, giao thông khu vực trồng Đào được đầu tư cơ bản, xe trọng tải 10 tấn có thể vào, đáp ứng cho việc lưu thông Cây Đào ra thị trường. Từ những giá trị của cây Đào cảnh, năm 2022 thôn 3 và thôn 4  được UBND tỉnh Thanh Hóa công nhận là làng nghề sản xuất, kinh doanh sinh vật cảnh.

2. ĐẶC ĐIỂM CÂY ĐÀO CỦA XÃ VÂN SƠN

Vân Sơn được biết đến là một thủ phủ của hoa Đào đã hình thành từ chục năm nay, bắt nguồn từ thôn 4 rất được người dân ưa chuộng, đến nay cây Đào đã được mở rộng tại 4 thôn phía Tây – Nam của xã gồm thôn 1, thôn 2, thôn 3 và thôn 4. Cây Đào là giống ưa đất thịt, phù sa và rất cần không gian thoáng đãng, nhiều ánh sáng. Cây đào cũng giống như các loài cây khác thường rụng lá vào mùa đông và ra hoa vào mùa xuân, thông thường Đào sẽ cho hoa vào giữa tháng giêng. Để có vườn Đào đẹp, ra hoa đúng dịp tết, cây Đào cần có sự can thiệp của kỹ thuật và phải được chăm sóc rất cẩn thận, Đào thuộc giống cây rất nhạy cảm với thời tiết vì thế đòi hỏi người trồng Đào phải thận trọng và khá công phu, nắm được kỹ thuật và thời tiết để tính được lịch tuốt lá, tỉa dăm làm sao để hoa trổ đúng dịp tết.

Chăm sóc Đào là công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, kỳ công và phải thực sự hiểu đặc tính cây Đào mới có thể có một vườn Đào đẹp vào dịp cuối năm. Mặt khác, trên thị trường hiện có rất nhiều kiểu Đào thế, tùy với sở thích của khách hàng, nhưng đa phần là dựa theo yếu tố phong thủy,  chính vì vậy, bằng kinh nghiệm và đôi bàn tay khéo léo của các hộ trồng Đào của xã Vân Sơn đã uốn nắn, cắt tỉa tạo các thế cho cây Đào phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng, điển hình như: Đào thế phụ tử, Đào thế song thụ, Đào thế long thăng, thế trực, thế huyền, tam đa, ngũ phúc, phu thê, phụ tử, tứ quý, dáng đa, long bàn hổ đây là những thế tượng trưng cho sức mạnh, quyền lực và sự vươn lên.

Hoa đào không chỉ là vật trang trí, làm cảnh bình thường, hoa Đào còn tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc. Hoa đào không chỉ là biểu tượng cho vẻ đẹp mùa xuân mà nó có thể được đánh giá rất cao bởi bông hoa đào thân rộng, hương thơm tỏa ra ngào ngạt, có thêm nhiều sức sống và giá trị sống của mỗi con người. Đến với thủ phủ Đào Vân Sơn mỗi chúng ta đều sẽ thấy được vẻ đẹp của cây Đào mang tặng cho cuộc sống, những bông hoa thơm ngát, nở rộ trên khoảng không gian yên tĩnh tạo nên những giá trị to lớn dành tặng cho mỗi người và khi ngắm hoa Đào ta sẽ thấy lòng nhẹ nhõm, thanh thoát, quên đi những muộn phiền trong cuộc sống. Hoa đào có thể coi là một loài hoa mang theo biểu tượng của mùa xuân vì nhắc đến mùa xuân là nhắc đến hoa Đào. Sắc đào mang mùa xuân đến, mang niềm vui và may mắn, đồng hành cùng con người Việt Nam, bất chấp sự vô hạn của thời gian và sự hữu hạn của đời người.

Hoa đào là biểu tượng của mùa xuân, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, cứ mỗi độ Tết đến, xuân về, trong mỗi gia đình không thể thiếu một cành Đào trưng Tết. Hoa Đào không chỉ tô điểm cho không gian ngày Tết thêm ấm cúng, tươi vui, hoa Đào còn được người xưa gửi gắm rất nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Vào những ngày giáp tết đi theo con đường từ quốc lộ 47C đến cổng chào vào xã Vân Sơn, hoặc đi Đường Nghi Sơn – Thọ Xuân rẽ đường DH7 vào trung tâm UBND xã đến ngã 3 đi thẳng theo tuyến đường xã sẽ đến thôn 4 nơi mệnh danh là thủ phủ của cây Đào phai với nét cổ kính xen lẫn với những cây Đào phai cánh kép xen lẫn với những nhà ở dân cư tạo nên một không gian của một làng quê yên bình và thôn 4 cũng là nơi đặt nền móng đầu tiên cho cây Đào của xã Vân Sơn phát triển.

Rẽ tay phải đến thôn 2, thôn 1 đi hết địa phận thôn 1 rẽ tay trái sẽ đến thôn 3 có thể thấy cả một vùng “rợp đỏ” bởi sắc thắm của hoa Đào, mang đến cho nơi đây không khí xuân nô nức, ngập tràn bởi nhiều loại hoa Đào xen kẽ nhau từ Đào phai, Đào phai cánh kép, Đào bích, Đào đá, Đào hoa đỏ với nhiều thế khác nhau, có những cây Đào cổ thụ có tuổi đời lên đến vài chục năm.

Hãy dạo quanh một vòng các vườn Đào trên địa bàn xã Vân Sơn, chúng ta sẽ thấy không khí người mua, kẻ bán rất nhộn nhịp, khách đến đây không chỉ mong chọn được cành Đào đẹp, hay một cây Đào đẹp, hoặc có thể thuê một cây Đào để chơi xuân mà còn đến để  thưởng ngoạn các vườn Đào đủ các sắc hoa đang đua nhau khoe sắc trong tiết xuân cận kề và những vườn Đào cổ thụ với đủ các thế đang chuẩn bị cho cái tết năm sau.

Vùng trồng Đào của xã Vân Sơn được bao bọc bởi dãy ngàn Nưa phía Tây – Nam, ở giữa là Hồ Hương Sơn rộng 67,55ha, không những cho hoa có giá trị kinh tế cao trong những ngày tết, mà còn tạo nên cho xã Vân Sơn một vùng sinh thái rộng lớn, bức tranh sơn thủy hữu tình, ai đến Vân Sơn trong những ngày hè với cái nắng gay gắt, khi đi qua những khu vườn Đào, những cánh đồng trồng Đào trải dài với màu xanh bát ngát với cảm nhận được không khí trong lành, xua đi cái nắng oi ả từ những khu vườn, từ những cánh đồng Đào tạo ra, giúp cho con người thư giãn, đến gần với thiên nhiên hơn.

Hoa Đào của xã Vân Sơn là giống hoa Đào đẹp, có nhiều thế được người chơi rất ưa chuộng, nhờ đó, cây đào đã tìm được chỗ đứng cũng như khẳng định được giá trị về kinh tế. Hàng năm xã Vân Sơn cung ứng ra thị trường hàng chục nghìn cây Đào để phục vụ Tết Nguyên Đán, không những phục vụ người dân trong huyện, trong tỉnh mà hoa Đào của xã Vân Sơn còn vươn ra các tỉnh xung quanh và các thành phố lớn và từ cây hoa Đào của xã Vân Sơn, bằng chồi non, lộc biếc, những cành hoa Đào thắm khoe sắc trong ngày xuân sẽ mang may mắn, tài lộc và niềm vui ngày Tết đến với mọi người, mọi nhà.